SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI NEDİR?
İnsanlar yaşamak için bazı ihtiyaçlara sahiptirler. Bazı insanlar geçinmek, yaşamak için bu ihtiyaçlarını kolaylıkla karşılarken bazıları ise bu ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük çekmektedir. Bundan dolayı ise devletin, ihtiyaçlarını gidermede zorlanan insanlar için, kurulmuş olan aile ve sosyal yardım hizmetler bakanlığınca verilen yardımları vardır. Kısaca sosyal yardım programı ihtiyacı olan insanlar için yapılan yardımlar bütünüdür. Bu yardım programları ayrı ayrı ihtiyaç başlıkları altında verilmektedir. Bunlar;
- Aile yardımları
- Engellilere-yaşlılara yönelik yardımlar
- Sağlık yardımları
- Eğitim yardımları
- Yabancılara yönelik yardımlar
Genel olarak 5 başlık altında sıralayabiliriz.
AİLE YARDIMLARI
Aile yardımları genel bir konu olduğu için birkaç başlık altında bunları sıralayabiliriz. Bunlar; doğum-çoklu doğum yardımı, eşi vefat eden kadınlara yönelik yardım, öksüz ve yetim yardımı, muhtaç asker ailesi-asker çocuğuna yönelik yardım, terör zararına yönelik yardım, afet-acil durum yardımı, işe yönlendirme ve başlama yardımı, barınma-gıda yardımları olarak başlıklandırılır.
Doğum-çoklu doğum yardımı:
15.05.2015 tarihi itibari ile canlı doğum gerçekleştiren Türk vatandaşlara ve mavi kartlılara maddi destek ile doğum yardımı yapılmaktadır. 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen Ek-4’üncü maddesi doğrultusunda birinci çocuk için 300 TL ikinci çocuk için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocuklar için 600 TL tutarında doğum yardımı yapılmakta olup, çoklu doğum ile dünyaya gelen 0-2 yaş aralığında çocukların bulunduğu ihtiyaç sahibi hanelerin beslenme ve öz bakım ihtiyaçların desteklenmesine yönelik (hane içinde kişi başına düşen geliri net asgari ücretin 1/3’ünden (1.417,80 TL) az olan haneler için) 215 TL çoklu doğum yardımı yapılmaktadır.
Eşi vefat eden kadınlara yönelik yardım:
3294 sayılı Kanun kapsamında hane içinde sosyal güvencesi olan bir birey bulunmayan ve de son resmi nikahlı eşini kaybetmiş kadınlara verilen 500 TL tutarında bir yardımdır.
Öksüz ve yetim yardımı:
3294 sayılı Kanun kapsamında annesi ve babası ya da ya annesi ya da babası ölmüş çocuklara verilen 300 TL tutarında yardım yapılmaktadır.
Muhtaç asker ailesi-asker çocuğuna yönelik yardım:
Askerde olan bireylerin muhtaç olan ailelerine olan 3294 sayılı Kanun kapsamında 500 TL tutarında olan bir yardımdır. Bu yardım kişinin askerlik görevi boyunca eğer bekârsa annesine, evli ise karısına verilir. Bu durum askerde babası olan ve sosyal güvencesi olmayan çocuklar için de 3294 sayılı Kanun kapsamında 200 TL tutarında ayrıca yapılan yardımdır.
Terör zararına yönelik yardım:
Terör olaylarından etkilenen insanlara, gazilere ve şehit ailelerine olan yardımlardır.
Afet-acil durum yardımı:
Afet, acil durum gibi durumlarda vatandaşlara Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından vatandaşların barınma, giyim, gıda gibi ihtiyaçlarını göz önünde bulundurup ona göre belirlenen şekilde yapılan yardımlardır.
İşe yönlendirme ve başlama yardımı:
3294 sayılı Kanun kapsamındaki 18-55 yaş arasında olup Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca çalışabilir olarak değerlendirilerek İŞKUR’a başvuru bildirilen vatandaşlara Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca 1 yıl içinde, azami 3 defa olmak üzere aylık net asgari ücretin en fazla %10’una kadar yardım verilmektedir. İŞKUR’a bildirilen ve sosyal güvenceli bir işe yerleşen bireyler brüt asgari ücretin 1/3’ ne karşılık gelen tutarda aynı yıl içerisinde 1 defa yardım alır.
Barınma-gıda yardımları:
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca ihtiyaç sahibi ailelere ve bireylere temel gıda ihtiyaçlarının karşılanması, yaşlı, engelli, hasta olan ve evinde yemek yapabilecek durumda olmadığı (gerekli yemek yapma araçlarına sahip olmayanlar, evsizler vb.) belirlenen kişilere Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma (SYD) Vakıfları tarafından aşevi hizmeti, kötü, eskimiş, sağlıksız, oturulmayacak evlerin bakımı, onarımı veya maddiyatın karşılanması, sosyal bir dayanağı olmayanlara Toplu Konutlar İdaresince ev yapılması veya verilmesi, ihtiyaç olan hanelere kömür yardımı yapılması, elektrik tüketim desteği verilmesi uygun görülen yardımların hepsidir.
ENGELLİLERE-YAŞLILARA YÖNELİK YARDIMLAR:
Yaşlılık aylığı:
2828 sayılı Kanun kapsamında harçlık almayan, sosyal bir güvencesi olmayan ve aylık bağlanacak kişinin kendisi ve eşi dikkate alınmak suretiyle kişi başına düşen aylık geliri net asgari ücretin 1/3’ünden (2022 yılı için 1.417,80-TL) az olan 65 yaş üstü vatandaşlarımıza yapılan yardımlardır.
Engelli aylığı:
Sosyal güvencesi olmayan ve hane içinde kişi başına düşen geliri net asgari ücretin 1/3’ünden (2022 yılı için 1.417,80-TL) az olan vatandaşlarımıza yapılan yardımlardır. %40-%69 arası engelli aylığı 865 TL, %70 ve üzeri engelli aylığı 1.298 TL tutarındadır. 18 yaşından küçük özel gereksinim düzeyi en az hafif düzeyde olan veya %40 ve üzeri oranda engelli olan yakını bulunan kişiler için ise 865 TL tutarında yardım yapılmaktadır.
SAĞLIK YARDIMLARI:
Sosyal güvencesi olmayan tüm vatandaşlar için sağlık hakkından yararlanmaları için verilen yardımlardır. Ayrıca bazı özel hastalıklar için ayrı başlık altında sıralayabileceğimiz ayrı sağlık yardımları da mevcuttur. Bunlar:
Kronik hastalık yardımı:
Tüberküloz ve SSPE hastalığına sahip vatandaşlar için düzenli yapılan yardımlardır.
Silikozis hastalarına yapılan yardım:
Silikozis hastalarına yapılan yardımlardır. Fakat bu yardımlara yeni başvuru alınmamaktadır.
EĞİTİM YARDIMLARI:
Sosyal yardım programlarının etkili ve sürdürülebilir ve de amacına ulaşıp yoksulluğu aza indirgemesinin en büyük faktörü eğitimdir. Özellikle yoksul kesimlerde oluşan eğitimde fırsat eşitliğinin herkes tarafında eşit hale gelmesi için sağlanan yardım türüdür. Bu da kendi içinde farklı yardım ihtiyaçlarına göre başlıklara ayrılmaktadır. Bunlar; şartlı eğitim yardımı, eğitim materyali yardımı, öğrenci barınma-taşıma-yemek yardımları, yurt yapımı, yükseköğretim öğrencilerine yönelik yardımlar, muhtelif eğitim yardımları olarak başlıklandırılır.
Şartlı eğitim yardımı:
3294 sayılı Kanun kapsamında ve de sosyal bir güvencesi olmayan çocuklara okula devam etmeleri şartıyla yapılan aylık yardımlardır. İlköğretim kız çocuklarına aylık 60 TL, erkek çocuklarına aylık 55 TL, ortaöğretim kız çocuklarına aylık 90 TL, erkek çocuklarına ise 70 TL olarak verilmektedir.
Eğitim materyali yardımı:
3294 sayılı Kanun kapsamında her yıl durumu yeterli olmayan, ihtiyaç sahibi ailelerin çocuklarına Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafınca verilen okul temel ihtiyaç yardımlarıdır. (Kırtasiye, önlük, çanta vb.)
Öğrenci barınma-taşıma-yemek yardımları:
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından öğrencilere verilen taşıma, yemek ve barınma ihtiyaçlarına yönelik yardımlardır.
Yurt yapımı:
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Mütevelli Heyeti kararı ile ortaöğretim öğrencilerine yönelik yurt ihtiyacı bulunan yerlerde 100, 200 ve 300 kapasiteli yurtların yapılmasıdır.
Yükseköğretim öğrencilerine yönelik yardımlar:
Yükseköğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin yurt içindeki temel ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik yapılan yardımlardır.
Muhtelif eğitim yardımları:
3294 sayılı Kanun kapsamında ilk ve ortaöğretim okullarına devam eden öğrencilerin ortaöğretim ve yükseköğrenim sınavlarına hazırlık materyallerinin sağlanabilmesi için yapılan yardımlardır.
YABANCILARA YÖNELİK YARDIMLAR:
Genellikle Avrupa Birliği (AB) tarafından finanse edilen bu yardımları ülkede yaşayan yabancıların sorunlarının çözülmesi ve yardımcı olunması için düzenlenen yardımlardır. Bunları 2 başlıkta sıralayabiliriz.
Yabancılara yönelik şartlı eğitim yardımı:
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Türkiye Kızılay’ı, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASPB) arasında oluşturulan ortaklıkla uygulanan bir yardım türüdür. Milli Eğitim Bakanlığı’nda ve geçici eğitim merkezlerinde okuyan Suriyeliler ve diğer tüm yabancı çocuklar için ana sınıfı ve 8. Sınıf arasındaki kız çocuklara 60 TL, erkek çocuklara 55 TL; 9. Sınıf ile 12. Sınıf arasındaki kız çocuklarına aylık 90 TL, erkek çocuklarına ise 70 TL maddi destek sağlanmaktadır.
Sosyal uyum yardımı:
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC), Türkiye Kızılay’ı ve Aile Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASPB) arasında oluşturulan ortaklıkla uygulanan bir yardım türüdür. Geçici Koruma Statüsü, Uluslararası Koruma Statüsü, Uluslararası Koruma başvuru sahipleri ve İnsani İkamet İzni bulunan yabancıları kapsar.
